Το Ντέρμπι των αιωνίων αντιπάλων (ή Ντέρμπι Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού) είναι η αθλητική αναμέτρηση ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό σε όλα τα ομαδικά αθλήματα των δύο συλλόγων, αλλά κυρίως αφορά στο ποδόσφαιρο.
Πρόκειται για τις δύο κορυφαίες ομάδες της Ελλάδας τόσο σε συγκομιδή τίτλων και διακρίσεων, όσο και σε μαζικότητα φιλάθλων που τις ακολουθούν. Οι αναμετρήσεις τους στις περισσότερες περιπτώσεις κινούν το ενδιαφέρον και των οπαδών άλλων ομάδων και θεωρείται το σπουδαιότερο ποδοσφαιρικό ντέρμπι στην Ελλάδα, ακόμα και όταν δεν είναι βαθμολογικά ή αγωνιστικά κρίσιμο σε μία ορισμένη συγκυρία. Σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως σε παλαιότερες δεκαετίες, αλλά και πρόσφατα, τα ντέρμπι σημαδεύτηκαν από επεισόδια και παρατράγουδα, τόσο εντός, όσο και εκτός των αγωνιστικών χώρων. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση υπήρξε ένας αγώνας κυπέλλου στις 17 Ιουνίου 1964, όταν εξαγριωμένοι οπαδοί εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και τον κατέστρεψαν, με αποτέλεσμα ο αγώνας να διακοπεί και ποτέ να μην επαναληφθεί.
Παρ’ ότι οι δύο σύλλογοι διαθέτουν ισχυρά ερείσματα σε όλες τις κοινωνικές τάξεις σε ολόκληρη την Ελλάδα, ο Ολυμπιακός θεωρείται ο σύλλογος που εκπροσωπεί τα χαμηλά οικονομικά στρώματα της Αθήνας και του Πειραιά, ενώ αντίθετα ο Παναθηναϊκός εκπροσωπεί τα μεσαία και ανώτερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα της πρωτεύουσας, κυρίως του κέντρου της, αλλά και των βορείων προαστίων.
Στον αγωνιστικό τομέα, το ντέρμπι των δύο αιωνίων αντιπάλων έχει ρίζες που ανάγονται προπολεμικά, από την εποχή που ήδη είχαν αρχίσει να κυριαρχούν τόσο σε τοπικό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Εκτός από τις επίσημες διοργανώσεις, οι δύο ομάδες έχουν και ένα ιστορικό φιλικών αγώνων και αναμετρήσεων σε εορταστικά τουρνουά (Κύπελλο Χριστουγέννων, Κύπελλο Πάσχα κλπ.), τα οποία ήταν αρκετά δημοφιλή προπολεμικά καθώς και στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ο πρώτος αγώνας ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό, ήταν ένας φιλικός που διεξήχθη στις 28 Ιουνίου 1925 στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και είχε λήξει ισόπαλος με σκορ 3–3.
Ο πρώτος επίσημος αγώνας ανάμεσα στις δύο ομάδες είχε διεξαχθεί στην Λεωφόρο την 1η Ιουνίου 1930, στα πλαίσια της τελικής φάσης του Πανελληνίου Πρωταθλήματος 1929–30 και είχε λήξει με το εντυπωσιακό 8–2 υπέρ του Παναθηναϊκού, την μεγαλύτερη ως τώρα σε έκταση νίκη που καταγράφηκε στην ιστορία των αναμετρήσεων μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αγώνας ρεβάνς διεξήχθη στην Θεσσαλονίκη (στο παλιό γήπεδο του Άρη), όπου ο Παναθηναϊκός νίκησε και πάλι, με σκορ 2–1. Άλλες δύο φορές οι δύο ομάδες αγωνίστηκαν εκτός Αττικής και μάλιστα την ίδια σεζόν (1981–82), αρχικά στην Πάτρα λόγω τιμωρίας της έδρας του Ολυμπιακού στην πρεμιέρα και στον Βόλο στο φινάλε του πρωταθλήματος, όπου ορίστηκε να διεξαχθεί ο αγώνας μπαράζ λόγω ισοβαθμίας.
Στους πίνακες που ακολουθούν, αναφέρεται συνοπτικά όλη η προϊστορία των αναμετρήσεων ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό για τις επίσημες διοργανώσεις (Πρωτάθλημα Ελλάδας, Κύπελλο Ελλάδας και Λιγκ Καπ στην μία και μοναδική φορά που αυτό διεξήχθη και ο Ολυμπιακός με τον Παναθηναϊκό αναμετρήθηκαν στον ημιτελικό). Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1953 έως 1956, ο Ολυμπιακός χρησιμοποίησε σαν έδρα το γήπεδο της Λεωφόρου λόγω ανακατασκευής του παλιού Σταδίου Καραϊσκάκη, κάτι που σημαίνει ότι ο Παναθηναϊκός αγωνίστηκε τέσσερις φορές στην φυσική του έδρα ως τυπικά φιλοξενούμενος.
Στατιστικά
Στο Πρωτάθλημα, περιλαμβάνονται τρεις αγώνες μπαράζ.
Προκρίσεις στο Κύπελλο: 19–9 υπέρ του Ολυμπιακού.
Προκρίσεις στο Λιγκ Καπ: Μία υπέρ του Ολυμπιακού.
Σύνολο τερμάτων: 240–192 υπέρ του Ολυμπιακού.
Ρεκόρ εισιτηρίων: 74.452, Ολ. Στάδιο, 18 Νοεμβρίου 1984.
Οι μεγαλύτερες νίκες
Ολυμπιακός
5 γκολ διαφορά
- Κύπελλο 1932–33, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 1–6
- Πρωτάθλημα 1935–36, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 6–1
4 γκολ διαφορά
- Πρωτάθλημα 1966–67, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 4–0
- Κύπελλο 1982–83, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 4–0
- Κύπελλο 2007–08, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 4–0
3 γκολ διαφορά
- Πρωτάθλημα 1938–39, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 0–3
- Κύπελλο 1957–58, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 3–0
- Κύπελλο 1959–60, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 3–0
- Κύπελλο 2000–01, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 1–4
- Πρωτάθλημα 2002–03, Ριζούπολη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 3–0
Παναθηναϊκός
6 γκολ διαφορά
- Πρωτάθλημα 1929–30, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 8–2
4 γκολ διαφορά
- Κύπελλο 1985–86, Ολυμπιακό Στάδιο, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 4–0
3 γκολ διαφορά
- Πρωτάθλημα 1932–33, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 3–0
- Πρωτάθλημα 1935–36, Λεωφόρος, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 4–1
- Πρωτάθλημα 1939–40, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 1–4
- Πρωτάθλημα 1959–60, Καραϊσκάκη, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 1–4
- Πρωτάθλημα 1987–88, Ολυμπιακό Στάδιο, Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός 1–4
- Πρωτάθλημα 1991–92, Ολυμπιακό Στάδιο, Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 3–0
Κορυφαίοι σκόρερς
Ο πρώτος σκόρερ των αναμετρήσεων των δύο ομάδων Δημήτρης Σαραβάκος, πέτυχε τα 16 γκολ με 9 σουτ, 6 εκτελέσεις πέναλτικαι μία εκτέλεση φάουλ.
Παρουσίες και στις δύο ομάδες
Από τους παραπάνω ποδοσφαιριστές, οι Στράτος Αποστολάκης και Μιχάλης Κωνσταντίνου έχουν καταφέρει να σκοράρουν σαν παίκτες του Ολυμπιακού σε βάρος του Παναθηναϊκού και σαν παίκτες του Παναθηναϊκού σε βάρος του Ολυμπιακού.
Συγκριτικές θέσεις στην Α΄ Εθνική
Σύνολο: Ολυμπιακός 28 φορές ψηλότερα, Παναθηναϊκός 24 φορές ψηλότερα.
Πίνακες με τους αγώνες των αιωνίων αντιπάλων
Πίνακες με τους σκόρερς των ντέρμπι των αιωνίων αντιπάλων
Ετικέτες: Ιστορία ποδοσφαίρου. Τα ντέρμπι των αιωνίων αντιπάλων.
