Σε τοποθέτηση του Γιώργου Λιβέρη
Ο Παναθηναϊκός για να δημιουργηθεί κινήθηκε σε 3 διαστάσεις: το Φίλαθλο Πνεύμα, την Αγάπη Ολίγων για το Ποδόσφαιρο και την Ομοψυχία που διέκρινε την πρώτη εκείνη δραστήρια ομάδα.
Αυτά δεν θα αρκούσαν εάν στην πορεία των πρώτων 100 ετών δεν υπήρχαν και αυτές οι ισχυρές προσωπικότητες – στυλοβάτες στην προσπάθειά του να δημιουργηθεί, να ορθοποδήσει, να ισχυροποιηθεί και τελικά να κυριαρχήσει στα Σπορ του Ελληνικού Χώρου.
Συντελεστές υπήρξαν περισσότεροι από πολλοί. Πρόεδροι αρκετοί, αλλά αυτοί που σφράγισαν την πορεία και την πρόοδό του μετρημένοι.
Σε μια προσπάθεια να είμαι όσο περισσότερο είναι δυνατόν αντικειμενικός και ανατρέχοντας στη συνολική διαδρομή του Παναθηναϊκού ξεχώρισα τους 12 επικρατέστερους. Αυτούς που «κατά κρίση αγαθού ανδρός» αλλά και με ισχυρά επιχειρήματα καταγράφει και κατατάσσει μια φίλαθλη συνείδηση.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: Ο ΙΔΡΥΤΗΣ
Τα αδέλφια Αλέξανδρος και Γεώργιος Καλαφάτης, με μεγαλύτερο σε ηλικία τον πρώτο, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αθήνα με αρχικό Σύλλογό τους τον ΕΓΣ, λόγω γειτνίασης στου Μετς και δεύτερο τον ΠΓΣ στην Κυψέλη.
Η αγάπη για το Ποδόσφαιρο οδήγησε τον Αλέξανδρο στην απόφαση δημιουργίας ενός καθαρά ποδοσφαιρικού Σωματείου, καθώς διαφορετικά δεν μπορούσαν να το απολαύσουν. Την ιδέα ενστερνίσθηκε ο Γεώργιος Καλαφάτης, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε δυναμικά και σε σύντομο χρόνο κατόρθωσε να προχωρήσει στην επίσημη σύσταση Σωματείου, να συγκεντρώσει γύρω του ένα κύκλο νέων που αγαπούσαν τα φουτμπόλ, να φέρει από το εξωτερικό αθλητικό υλικό και τους κανονισμούς, να βρει τον πρώτο (ξένο) προπονητή και τελικά, μετά πολλές αναζητήσεις να εντοπίσει τον κατάλληλο χώρο και να αποκτήσει ο Παναθηναϊκός δικό του γήπεδο.
Όλα αυτά, που συνοψίζονται τουλάχιστον σε 2 δεκαετίες, ο Γεώργιος Καλαφάτης αγωνιζόταν ως ποδοσφαιριστής, αλλά και ως αθλητής Στίβου, από τον οποίο προήρχετο, ενώ υπήρξε ο στυλοβάτης και άλλων αθλημάτων.
Τα πολύπλοκα αθλητικά του ενδιαφέροντα – είναι σημαντικό αυτό – δεν τον έφεραν σε ένα πρόγραμμα ηπιότερης προσαρμογής προς τις υποχρεώσεις του στην παιδεία και στην κοινωνία. Αντίθετα μάλιστα. Κατ’ αρχήν τελείωσε το Διδασκαλείο Γυμναστικής. Ακολούθως φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και όταν πήρε το πτυχίο του υπηρέτησε στο Στρατό ως ανθυπίατρος. Επίσης ο Αλέξανδρος απεφοίτησε από το Πολυτεχνείο ως Χημικός.
Μετά την αποστράτευσή του το 1922, σε ηλικία 32 ετών, ο ιατρός Γεώργιος Καλαφάτης, επέλεξε να ενταχθεί στο Πολεμικό Ναυτικό για να συνεχίσει εκεί την καριέρα του. Η προσφορά του, οι μελέτες του και η πλήρης ενημέρωσή του στις εξελίξεις της ιατρικής και των σύγχρονων απαιτήσεών της, τον έφεραν μέχρι το βαθμό του Υποναυάρχου κατά την αποστρατεία του.
Μέχρι το θάνατό του το 1964, και όλα αυτά τα χρόνια, ποτέ δεν απομακρύνθηκε από τον Παναθηναϊκό, από τον κύκλο της αθλητικής ηγεσίας και από τον ελληνικό αθλητισμό. Άλλωστε αυτό το είχε επιτύχει στα δύσκολα πρώτα χρόνια, πως θα άλλαζε στη συνέχεια; Π.χ. στο τέλος της δεκαετίας του ’20 δέχθηκε να είναι εκλέκτωρ και προπονητής της Εθνικής Ποδοσφαίρου ενώ ήταν γιατρός και αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού.
Κάτι ελάχιστα γνωστό. Το 1928 η ΕΠΟ διέγραψε τον Ολυμπιακό ΣΦΠ. Ο Γιώργος Καλαφάτης έσπευσε σε αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση. Απέτρεψε την ποινή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το ΠΟΚ (Ποδοσφαιρικός Όμιλος Κέντρου) που διατηρήθηκε μέχρι το 1963.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
Γεννήθηκε στις 19/4/1896 στη Στενήμαχο, ως έγγιστα της Φιλιππούπολης (Πλόβτιβ) της Βουλγαρίας. Στο δημοτικό σχολείο της Ελληνικής Πρεσβείας στη Σόφια στάλθηκε από τον πατέρα του για να μάθει σωστά ελληνικά. Τελείωσε τη Ροβέρτειο Σχολή στην Κωνσταντινούπολη όπου φοιτούσαν οι εκλεκτοί. Στην Αθήνα μυήθηκε στο Παναθηναϊκό πνεύμα σε ηλικία 18 ετών (στις διακοπές του). Ακολούθως σπούδασε στο Μόναχο όπου έμαθε να μιλά και την τέταρτη γλώσσα του.
Μέντορας του Νικολαΐδη στον Παναθηναϊκό ήταν ο Μιχ. Παπάζογλου, θαυμαστής των εκλεκτών της Ροβερτείου Σχολής, από το Κιατικιόι της Πόλης και εισηγητής του τριφυλλιού ως εμβλήματος, εξ αντιγραφής από το δικό του Σύλλογο την Χαλκηδόνα.
Τα αθλητικά προσόντα του Απόστολου Νικολαΐδη τον ανέδειξαν αμέσως, τόσο στο Ποδόσφαιρο όσο και στο Στίβο. Μετείχε των Ολυμπιακών Αγώνων το 1920 στην Αμβέρσα ως αμυντικός παίκτης στο Ποδόσφαιρο και στο Δέκαθλο. Τα ακόμη περισσότερα διοικητικά του προσόντα ακολούθως τον συνόδευσαν επί δεκαετίες, μέχρι την ύστατη πνοή του. Υπήρξε ο μακροβιότερος ηγέτης σε ιστορία αθλητικού συλλόγου στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Αφιέρωσε 62 χρόνια έντονης δράσης και αφοσίωσης στο Σύλλογο επιτυγχάνοντας να δημιουργήσει τις βάσεις εκείνες που ήταν απαραίτητες για το κτίσιμο ισχυρότατων θεμελίων σε όλα τα Σπορ.
Ο Απόστολος Νικολαΐδης είχε την ικανότητα να εναρμονίζει μια συμπεριφορά ισορροπίας μεταξύ διοίκησης και αθλητών και να δημιουργεί γέφυρες συνεργασίας ανάμεσα σε όλους τους Συλλόγους. Όταν αυτό υπήρχε δεν το εκτιμούσαμε. Σήμερα αναγνωρίζουμε την αξία του.
Στην εποχή του πλήρους ερασιτεχνισμού, στην οποία όλοι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς ήταν αποδεκτή μια αθλητική ροή, η οποία στηρίζετο στην αγάπη και το «χόμπι». Όταν βεβαίως αναπόδραστες ανάγκες απαιτούσαν κάποιες δαπάνες ο Απόστολος Νικολαΐδης, χωρίς αυτό να γίνεται γνωστό, ερχόταν ως δυνατός σιωπηλός αρωγός. Άλλωστε ως επιχειρηματίας ήταν απόλυτα επιτυχημένος με εργοστάσιο Χαρτοποιίας και συμμετοχή στη Διοίκηση της Εμπορικής Τράπεζας της οικογένειας Κωστόπουλου.
Διετέλεσε Πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, του Ιππικού Ομίλου, της Ολυμπιακής Επιτροπής και της ΕΛΠΑ καθώς το Αυτοκίνητο ήταν η επόμενη μεγάλη αγάπη του. Μάλιστα το 1953 ως Γενικός Γραμματέας της ΕΛΠΑ εμπνεύσθηκε το Διεθνές Ράλλυ Ακρόπολης, που ήταν και η αρχή της γνωριμίας μας. Όπως είναι γνωστό το Ράλλυ Ακρόπολης καθιερώθηκε και παραμένει μέχρι σήμερα, μετά από ½ και πλέον Αιώνα ως ένας από τους κλασικούς αγώνες του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ.
Βεβαίως ο Απόστολος Νικολαΐδης, απέκτησε και εχθρούς. Ο Κώστας Παπαναστασίου είχε πει κάποτε πως «όταν διοικείς δεν μπορείς να έχεις μόνο φίλους, θα έχεις και εχθρούς. Εάν έχεις μόνο φίλους ίσως κάτι περίεργο συμβαίνει». Οι μεταβλητές στον αθλητισμό και η ύπαρξη ατόμων από όλες τις κοινωνικές τάξεις δημιουργούν ένα μόρφωμα που αναπτύσσει αντιτιθέμενες παραμέτρους. Ο Απόστολος Νικολαΐδης το γνώριζε αυτό καλά και προσπαθούσε πάντα να είναι ανεκτικός κυρίως με τους συνεργάτες του, εφ’ όσον πρόσφεραν. Αυτό πολλές φορές τον ενέπλεκε σε καταστάσεις.
Ο Απόστολος Νικολαΐδης έφυγε από τη ζωή στις 15 Οκτωβρίου 1980 προσφέροντας μέχρι τις τελευταίες ώρες τα φώτα του στην ΕΟΕ, την ΕΛΠΑ και τον Παναθηναϊκό, ενώ είχε φροντίσει διακριτικά για την διάδοχη κατάσταση.
Ο ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ
Υπάρχουν απτές αποδείξεις που φανερώνουν ότι ο Μιχάλης Παπάζογλου ήταν ο πλέον δυναμικός και αποφασιστικός από τους κορυφαίους παράγοντες που στέριωσαν τον Παναθηναϊκό. Η εικόνα του μικρού ταξιδιωτικού γραφείου που διατηρούσε στην οδό Σταδίου 43 με τον εντυπωσιακό τίτλο «Γενικόν Πρακτορείον Αθηνών» δεν σε έπειθε. Τα έργα όμως και οι κινήσεις του προσδιόρισαν την πορεία του Συλλόγου για περισσότερα από 40 χρόνια. Αυτός καθιέρωσε στο Σύλλογο το Τριφύλλι ως σήμα και τον Απόστολο Νικολαΐδη ως αθλητή.
Ο Μιχάλης Παπάζογλου όταν ήρθε το 1910 από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα ήταν ήδη αθλητής της Χαλκηδόνας, η οποία είχε ως σήμα της το Τριφύλλι. Αλλά δεν ήταν μόνο οι συναισθηματικοί λόγοι που το πρότεινε στους αφούς Καλαφάτη – και έγινε αποδεκτό. Ήταν και ο συνδυασμός με το πράσινο που φέρνει ελπίδα και τύχη. Όσον αφορά τον Απόστολο Νικολαΐδη μπόρεσε να τον εμπνεύσει και να τον συνεπάρει για τον Παναθηναϊκό όταν το 1914 ο 18χρονος ήρθε για διακοπές στην Αθήνα.
Ο Μιχάλης Παπάζογλου ενεργοποιήθηκε και ως ποδοσφαιριστής και έπαιξε την επταετία 1912 – 1919 για να ενταχθεί ακολούθως στη διοίκηση (από το 1922), ως μέλος του Δ.Σ, Αντιπρόεδρος ή Γενικός Γραμματέας μέχρι τη δεκαετία του ’50 που έφυγε από τη ζωή.
Δυναμικά κινήθηκε και στη διάρκεια της Κατοχής, ως μέλος αντιστασιακής ομάδας. Συνελήφθη μάλιστα τον Οκτώβριο του 1942 από τους Γερμανούς και ενώ οι σύντροφοί του εκτελέστηκαν, εκείνος προσποιήθηκε τον τρελό και κλείσθηκε στο Αιγινήτειο Ψυχιατρείο. Από εκεί μια ομάδα φίλων παναθηναϊκών και αντιστασιακών οργάνωσε την δραπέτευσή του.
Παρέμεινε πιστός και αφοσιωμένος στον Παναθηναϊκό και στα καθήκοντά του αποφεύγοντας να εμπλέκεται σε διοικητικές κόντρες με όσους πίστευαν ότι είχαν τη δυνατότητα να προωθήσουν το Σύλλογο ταχύτερα. Ο χρόνος πάντα έδειχνε την ορθή πορεία ή το αδιέξοδο.
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΡΑΣΕΒΔΑΣ: Ο ΤΡΙΣΥΠΟΣΤΑΤΟΣ
Μια προσωπικότητα ξεχωριστή. Κατ’ αρχήν χρυσός Ολυμπιονίκης στη Σκοποβολή το 1896 στους Α΄ Αγώνες της Αθήνας. Μακεδονομάχος, 21 ετών, είχε έρθει από τη γενέτειρά του τον Αστακό για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή. Αθλητής του ΠΓΣ, φίλος των αφών Καλαφάτη, εθελοντής σκοπευτής με το νέο όπλο του ΕΣ το γαλλικό Γκρα (επινόηση του ΛοχαγούGras) που είχε αντικαταστήσει τα καριοφίλια κ.λ.π. και το χρησιμοποιούσαμε μέχρι το 1906 (πριν από το Μάνλιχερ). Κέρδισε στους Ολυμπιακούς Αγώνες με 2320 επιτυχίες στις 40 βολές, τελείωσε τη νομική και έμεινε στον ΕΣ μέχρι το βαθμό του Συνταγματάρχη. Ακολούθως άσκησε τη δικηγορία και ασχολήθηκε με την πολιτική όπου εξελέγη Βουλευτής.
Τα αθλητικά διοικητικά ενδιαφέροντα αρχίζουν το 1924 όταν έδωσε σκληρή μάχη στη Δ’ Εθνοσυνέλευση για να εγκριθεί η παραχώρηση του χώρου «Περιβόλα», από το Δήμο Αθηναίων στον Παναθηναϊκό. Η εγκριτική απόφαση δημοσιεύθηκε στο υπ’ αρθμ. 165/1924 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης.
Η ηγετική τετράδα του Παναθηναϊκού (Καλαφάτη, Νικολαΐδη, Παπάζογλου, Πανουργιά) σε ένδειξη εκτίμησης εξέλεξε Πρόεδρό της τον Παντελή Καρασεβδά κατά τη διετία 1924 – 26 γεγονός που συνέτεινε να γίνει και μέλος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων της Ελλάδος.
Ο Παντελής Καρασεβδάς και ως αθλητής του Πανελληνίου Γ.Σ δεν μπορούσε να αγνοήσει τον πρώτο σύλλογό του. Στην ίδια Εθνοσυνέλευση πέρασε την αναγνώριση της ιδιοκτησίας του χώρου όπου εξακολουθεί να στεγάζεται ο Πανελλήνιος. Πριν ολοκληρώσει τη θητεία του ως Πρόεδρος του Παναθηναϊκού ο Παντελής Καρασεβδάς εξελέγη ταυτόχρονα και Πρόεδρος του Πανελληνίου όπου παρέμεινε μέχρι το 1935. Πέθανε το 1946, σε ηλικία 71 ετών, έχοντας πλέον την ικανοποίηση ότι είχε απελευθερωθεί η χώρα μας από την τριπλή Κατοχή.
ΑΦΟΙ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΙ
Αφοί 2 – Αστέρια 6
Η ιστορία άρχισε κάπου εκεί στα 1972 μετά την εκλογή του Παύλου Γιαννακόπουλου ως απλού μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Παναθηναϊκού Α.Ο.
Σταδιακά η προσωπική και οικονομική εμπλοκή του Παύλου μεγάλωνε ενώ ταυτόχρονα με αντίστοιχο ρυθμό αύξανε η παρουσία του αδελφού του Θανάση. Κομβικό σημείο η χρονιά του 1979 όταν τα αδέλφια σε αδυναμία ανταγωνισμού έχασαν το ποδοσφαιρικό Παναθηναϊκό από την οικογένεια Βαρδινογιάννη. Αυτό όμως κατέληξε στην ευτυχία του ελληνικού Μπάσκετ.
Όπως το Μπάσκετ ιδιαίτερα συγκινεί όλους τους Έλληνες, έτσι συγκίνησε και τους αφούς Γιαννακόπουλους. Δυστυχώς στάθηκαν αδιάφοροι προς τα άλλα Σπορ. Ιδίως αυτό ισχύει για το Στίβο, παρ’ όλον ότι νωπό ήταν το επίτευγμα του Χρήστου Παπανικολάου να καταρρίψει το Παγκόσμιο ρεκόρ στο επί κοντώ με 5.49 το 1970.
Βέβαια ο μεγάλος έρωτας προς το Μπάσκετ γεννήθηκε μετά το 1987 όταν κερδίσαμε το Πανευρωπαϊκό Κύπελλο με την Εθνική Ομάδα. Η εντυπωσιακή επιτυχία δημιούργησε ουσιαστικές προσδοκίες, οι οποίες ασφαλώς για να επιτευχθούν απαιτούσαν υποδομή, στελέχη, διοίκηση και παίκτες.
Ορθώς οι αφοί Γιαννακόπουλοι όλα αυτά τα ανέθεσαν στους «experts» δηλαδή σ’ αυτούς που τα γνωρίζουν βαθειά και τα εφαρμόζουν τεχνικά. Αυτό δεν αποτελεί αδυναμία για τους εντολοδόχους. Αποτελεί ευφυΐα και οι αρχαίοι Έλληνες πάντα εστηρίζοντο στους ειδήμονες.
Χάρη στους αφούς Γιαννακόπουλους το ελληνικό Μπάσκετ ισχυροποίησε την διεθνή αξία του που είχε ήδη από το 1946 αποδείξει. Αύξησε τη φήμη του στην Ευρώπη και εδραίωσε την Ελλάδα και συλλογικά στον παγκόσμιο χώρο. Χάσαμε δεκάδες θέσεις στη διεθνή αξιολόγηση των άλλων αθλημάτων, αλλά ανεβήκαμε στους 7ους ουρανούς στο Μπάσκετ. Σ’ αυτό συνέβαλαν αποφασιστικά οι αφοί Γιαννακόπουλοι με τις ορθές κινήσεις τους και τις εκταμιεύσεις μεγάλων ποσών.
ΛΟΥΚΑΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑΣ
Ο αθόρυβος Βοιωτός
Ο Λουκάς Πανουργιάς (1899 – 1981) γεννήθηκε στη Λειβαδιά. Το 1910 η οικογένειά του ήρθε στην Αθήνα και εκείνος έφερε μαζί του τις πολλές ποδοσφαιρικές γνώσεις του, από τα παιχνίδια στα χωράφια. Στο Πολύγωνο δημιούργησε τη «Νίκη» από όπου τον απέσπασε ο Γιώργος Καλαφάτης, πολύ σύντομα το 1911. Ο μικρός έμεινε στην παρέα καθώς συνδέθηκε και πνευματικά με τον σκληρό πυρήνα. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο, έγινε Δικηγόρος, άνοιξε Γραφείο, αλλά ποτέ δεν αποχωρίσθηκε από το τρίο Καλαφάτη – Νικολαΐδη – Παπάζογλου. Αντίθετα έγινε ο τέταρτος με την ίδια αγάπη για το Σύλλογο, με την ίδια αφοσίωση στο Ποδόσφαιρο και στα Σπορ.
Στην Α’ ομάδα του Παναθηναϊκού έπαιζε επί 13 χρόνια. Από το 1916 έως το 1924 στα 32 του ενώ ήταν πλέον Δικηγόρος. Συνήθως αγωνιζόταν ως αμυντικός μαζί με τον Απόστολο Νικολαΐδη. Το 1919 αγωνίσθηκε με την Εθνική Ομάδα στο Παρίσι στους Συμμαχικούς Αγώνες, στο γήπεδο «Περσίνγκ» όπου αντιμετωπίσαμε Γαλλία, Ιταλία και Ρουμανία.
Τον Ιούνιο του 1920 ενώ η Εθνική ετοιμαζόταν για την Α’ συμμετοχή μας στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας, είχε την ατυχία λίγο πριν την αναχώρηση να σπάσει το πόδι σε μια σύγκρουση με τον Γιώργο Ανδριανόπουλο. Οι δυο τους που ήσαν φίλοι στενοχωρήθηκαν πολύ. Ο Λουκάς Πανουργιάς δεν μπορούσε φυσικά να ακολουθήσει την ομάδα. Ο Γιώργος Ανδριανόπουλος επίσης δεν πήγε παρ’ όλο ότι είχε δηλωθεί. Οι γνωρίζοντες τα πράγματα υποστηρίζουν ότι δεν πήγε στους Ολυμπιακούς σε ένδειξη συγνώμης και συμπαράστασης.
Στα διοικητικά του Παναθηναϊκού εισήλθε νωρίς από το 1916 ενώ το 1929 όταν αποχώρησε της ενεργού δράσης εξελέγη Πρόεδρος της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών (ΕΠΣΑ). Το 1930 ήταν Σύμβουλος της ΕΠΟ, το 1931 Γενικός Γραμματέας και μεταπολεμικά Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος, συνεργαζόμενος άριστα με τους Ανδριανόπουλο (ΟΣΦΠ) Μέρμηγκα (ΟΣΦΠ) Κατράντζο (ΑΕΚ) και Γκούμα (ΑΕΚ) παρ’ όλον ότι οι παραπάνω βρισκόντουσαν σε διαφορετική όχθη της λίμνης.
Πρόεδρος του Παναθηναϊκού διετέλεσε κατά την τετραετία 1962 – 66 αλλά αυτό δεν έχει – στην προκειμένη περίπτωση – τόση σημασία. Διότι από το πόστο του Προέδρου έχουν περάσει διάφορα ονόματα. Σημασία έχει ότι ο Λουκάς Πανουργιάς ως θεράπων της νομικής επιστήμης και ως εκλεκτό μέλος της Αθηναϊκής κοινωνίας πάντα ήταν κοντά στον Παναθηναϊκό και το Ποδόσφαιρο.
Οι 12 στυλοβάτες του Παναθηναϊκού (Μέρος 2ο)
Ετικέτες: Διοικητικοί παράγοντες. Οι 12 στυλοβάτες του Παναθηναϊκού.