ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ
ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
Οι 120 Έλληνες και Ξένοι Προπονητές Ποδοσφαίρου – Μπάσκετ – Στίβου που αγωνιούν και πάσχουν περισσότερο από όλους για το αποτέλεσμα και γράψανε την επιτυχημένη ιστορία του Παναθηναϊκού. *
Μια ειδική εργασία του Γιώργου Λιβέρη
Οι εραστές του αποτελέσματος (Ποδόσφαιρο)
Οι εραστές του αποτελέσματος (Μπάσκετ)
Οι εραστές του αποτελέσματος (Στίβος)
* Πατήστε στον κάθε τίτλο για να μεταβείτε στο σχετικό κείμενο
Περισσότερο από τους αθλητές λατρεύουν το αποτέλεσμα οι προπονητές. Σκέπτονται, πασχίζουν, αγωνιούν, μόνο γι’ αυτό. Μοναδική επιδίωξή τους να επιτευχθεί. Ο τρόπος και το μέσο που θα γίνει αυτό αποτελεί την κυρίαρχη διάσταση. Τα υπόλοιπα έρχονται σε δεύτερη μοίρα.
Αναντίρρητα υπάρχει και το θέαμα. Αλλά αυτό έχει αξία υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται το ποθητό αποτέλεσμα. Είναι χωρίς ουσία ένα υπέροχο θέαμα με ένα αρνητικό αποτέλεσμα. Το γνωρίζουμε και τελικά το επικροτούμε όλοι. Αρνούμεθα να είμαστε φιλοθεάμονες, γίναμε οπαδοί. Αυτό ισχύει παγκόσμια, άσχετα εάν τα εκλεκτά ταλέντα του διεθνούς ποδοσφαιρικού ρεπερτορίου φθάνουν στο αποτέλεσμα μέσα από ένα θέαμα που έρχεται λόγω της μοναδικής επιδεξιότητάς τους και των ζογκλερικών ικανοτήτων τους.
Η αναφορά φυσικά για το Ποδόσφαιρο και το Μπάσκετ. Οι προσπάθειες των ομάδων που επιχειρούν μέσα από τακτικές και αιφνιδιασμούς πρέπει να βγάζουν και θέαμα. Πολλές φορές επιτυγχάνεται. Τις περισσότερες όμως παραχωρεί τη θέση του στη δυναμική του μονόδρομου που οδηγεί στο αποτέλεσμα.
Αυτό διαπιστώνεται ευκολότερα στο Μπάσκετ όπου τώρα πλέον η (μη θεαματική) άμυνα έχει κυριαρχήσει στις τακτικές των ομάδων. Διότι αυτή κυρίως προσφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αλλά καταπονεί ιδιαίτερα τους παίκτες, οι οποίοι ενστικτωδώς αντιδρούν χρειαζόμενοι πίεση για να εφαρμόζουν αμυντικά συστήματα.
Αναγκαστικά αποδεκτοί οι νέοι μέθοδοι τακτικής από τους φιλάθλους. Περισσότερο από τους προπονητές που σταδιακά οδηγήθηκαν στο σημερινό αγωνιστικό μοντέλο. Παγκόσμια εκφραστική συνήθεια μετά την πλημμυρίδα των διαφόρων μορφών στοιχημάτων.
Θεός λοιπόν το αποτέλεσμα. Εκπρόσωποι, για την επίτευξή του, οι προπονητές. Πλέον επιτυχημένοι οι ικανοί να φέρνουν τους Παίκτες και τους Αθλητές σε πλεονεκτική θέση έναντι των αντιπάλων. Στην ιστορία του ο Παναθηναϊκός είχε περισσότερους από 120 προπονητές στο Ποδόσφαιρο, το Μπάσκετ και το Στίβο. Άλλους επιτυχημένους, άλλους όχι. Κάποιους με μακροχρόνιους δεσμούς, άλλους με ολιγοήμερες (!) σχέσεις. Θα προσπαθήσω να τους παρουσιάσω όλους. Κυρίως βέβαια τους επιτυχημένους, με κάποια σειρά αξιολόγησης. Με αντικειμενικά κατά το δυνατόν κριτήρια, αλλά και προσωπικά, από επηρεασμούς που δεν είναι δυνατόν να μην επιδρούν. Σε μια πορεία μεγαλύτερη των 60 ετών στους κόλπους του Αθλητισμού, όπου είχα πλήθος ευκαιριών να τους συναντήσω.
Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΕ 15 ΜΑΛΛΟΝ ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ
Το ελληνικό Μπάσκετ διοργανώνει επίσημα τα πρωταθλήματά του από το 1946 και αναδεικνύει επί 65 χρόνια, κάθε έτος τον πρωταθλητή Σύλλογο. Ο Παναθηναϊκός έχει κερδίσει τους 31 τίτλους. Με 15 προπονητές, μάλλον άγνωστους στο ευρύ κοινό. Όποιος γνωρίζει περισσότερους από 5 – 6 θεωρείται ειδικός. Αυτά για ένα άθλημα που χαίρει της μεγαλύτερης (σύγχρονης) εκτίμησης στη χώρα και για το Σύλλογο που έφερε την πρώτη μπάλα (χωρίς σπυριά) εδώ το 1922.
Προπολεμικά, αυτός που με την τωρινή έννοια του όρου εκτελούσε, έστω με σκιώδη τρόπο, καθήκοντα προπονητού ήταν ο Α. Φιλίππου. Μάλλον υπήρξε ο ηγέτης σε μια ρευστή φόρμα υπεύθύνου – αρχηγού – προπονητού. Τότε άρχισε να δείχνει τα πρώτα στοιχεία του ο άριστος παίκτης Μίσας Πανταζόπουλος (1922 – 1985). Με έντονη τάση να συμβουλεύει, να καθοδηγεί και να έχει την τάση να γίνει προπονητής ποδοσφαίρου. Η κατοχή δεν ανέστειλε δραστηριότητες, αντίθετα έκανε περισσότερο συνεκτική το ολιγάριθμο γκρουπ των φίλων του Μπάσκετ. Έτσι άρχισε σύντομα, μετά τον πόλεμο, το πρωτάθλημα που κέρδισε ο Παναθηναϊκός, χωρίς προπονητή. Με τον Πανταζόπουλο να συμβουλεύει από τη θέση «γκαρντ» και να βάζει μακρινά σουτ, τα οποία μέτραγαν και αυτά ως δίποντα.
Μίσας Πανταζόπουλος
Ο Μίσας με καταγωγή από τη Ρωσία, είχε ένα βορειοευρωπαϊκό στυλ παρ’ όλον ότι ήταν βέρος ρωμιός. Ενέπνεε σεβασμό σε όλους και κρατούσε την ομάδα δεμένη. Για τούτο και έμεινε στο πόστο του αρχηγού – προπονητή μέχρι το 1960. Κατέκτησε 3 πρωταθλήματα ως παίκτης και 5 (1946 – 47 – 50 – 51 – 54) ως προπονητής, σχεδόν χωρίς να αναφέρεται. Όχι μόνο αυτό. Ταυτόχρονα που η φοβερή ομάδα του ΠΓΣ είχε προπονητή τον πανεπιστημιακό καθηγητή Θεολογίας Νίκο Νησιώτη, που ήταν επίσης προπονητής της Εθνικής Ομάδας. Ο Νησιώτης χάθηκε από τροχαίο στην ευθεία της Εθνικής οδού στα Μέγαρα, ενώ πήγαινε στην Αρχαία Ολυμπία, ως Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας.
Από την αρχή της δεκαετίας του ’60 εμφανίζεται ο Νίκος Μήλας (γενν. 1928) που κατέκτησε 2 τίτλους (1961 – 62) ως προπονητής. Είχε επίσης 3 ως παίκτης (1947 – 50 – 51) της ισχυρής ομάδας, στο μικρό γηπεδάκι απέναντι από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, τώρα πολυκατοικία. Ακολούθησε ο Κώστας Μουρούζης (γενν. 1935) ο πρώτος που μνημονεύεται στο πάνθεον των coach. Ήταν ο ταλαντούχος βενιαμίν εκείνης της ωραίας ομάδας του Τρίτωνα στην Γ΄ Σεπτεμβρίου με τον λευκόμαλλο Πετράκη τον βραχύσωμο αλλά ανδροπρεπέστατο Σκυλακάκη και τις πρώτες μπασκετμπολίστριες.
Κώστας Μουρούζης
Ο Κώστας Μουρούζης είναι αλήθεια ότι υπήρξε μια επιτυχημένη επιλογή, διότι δούλεψε, έφερε νέο υλικό και νέες μεθόδους. Το «κλάψε Μουρούζη κλάψε» των οχτρών δεν ήταν για τις αποτυχίες αλλά διότι ήταν ευσυγκίνητος, ακόμη και ως παίκτης. Ο Μουρούζης αναφέρεται ως πρώτος πραγματικός προπονητής. Εντελώς λάθος. Πάντως κέρδισε σε 8 γεμάτα χρόνια (1967 – 1974) επτά τίτλους (1967 – 69 – 70 – 71 – 72 – 73 – 74).
Ο Ρίτσαρντ Ντούκσαϊρ ήταν αρχική δοκιμή μιας στροφής προς το αμερικανικό στυλ. Μας είχαν παγιδεύσει οι Χάρλεμ Γκλόμπ Τρότερς με την περιοδεία τους σε όλο τον κόσμο και την Ελλάδα και οι κολεγιακές – ερασιτεχνικές νίκες των Αμερικάνων σε όλους τους Ολυμπιακούς Αγώνες (1936, 48, 52, 56, 60, 64, 68, 72 κ.λ.π) με κάτω τα χέρια. Το πείραμα δεν φάνηκε να αποδίδει. Ίσως έφταιγε ο Ντούκσαϊρ, μπορεί και εμείς. Πάντως πήρε τον τίτλο του 1975. Στην αναζήτηση της καλύτερης περίπτωσης, υπήρξαν λύσεις προσπαθειών και αναζητήσεων. Όπως επαναπρόσληψη του Νίκου Μήλα ή ανάθεση της ομάδας στον Κώστα Αναστασάτο, ο οποίος δεν μακροημέρευσε, αλλά κατέκτησε τον τίτλο του 1977.
Στο μεταξύ η προηγούμενη φουρνιά των παικτών έδειξε μια έφεση να μένει στο χώρο και μετά το πέρας της αγωνιστικής καριέρας. Θα αναφέρω 5 περιπτώσεις, από τους οποίους οι 4 είναι προπονητές και ο ένας κάτι περισσότερο: Πολίτης, Κυρίτσης, Ιορδανίδης, Κέφαλος και Βασιλακόπουλος.
Κώστας Πολίτης
Ο Κώστας Πολίτης (γενν. 1942) παιδί της Νήαρ Ηστ του Μπάσκετ και της Καισαριανής, απλή συνωνυμία με τον Κώστα Πολίτη του Παγκρατίου, του Στίβου και της Αθηναϊκής Λέσχης. Βεβαίως ο Πολίτης απέκτησε τη μεγάλη του φήμη με την Εθνική Ομάδα και τον ευρωπαϊκό τίτλο αλλά τις υψηλές διεκδικήσεις τις έμαθε στον Παναθηναϊκό. Ως παίκτης κατέκτησε 4 τίτλους (1961 – 62 – 67 – 69). Ως προπονητής άλλους 5 (1979 – 1980 – 1981 – 1982 και 1994). Το 1979 το Κύπελλο.
Η δεκαετία του ’80 ήταν αυτή των αλλαγών και του ενός και μοναχικού τίτλου. Χρήστος Κέφαλος (γενν. Το 1945). Το 1983 με το Κύπελλο Ελλάδος, ο επιστήμων Μιχάλης Κυρίτσης το 1984 με το Πρωτάθλημα, ξανά Χρήστος Κέφαλος, πάλι Μιχάλης Κυρίτσης μέχρι τον Χρήστο Ιορδανίδη που ως παίκτης έχει τα περισσότερα, 7 πρωταθλήματα (69 – 71 – 72 – 73 – 74 – 75 – 77) έναντι 6 του Κέφαλου στην ίδια περίοδο.
Μπόζινταρ Μάλκοβιτς
Στο μεταξύ χρονικά είχαμε ήδη εισέλθει στον αστερισμό του Παύλου Γιαννακόπουλου και του επερχόμενου Θανάση, οι οποίοι διαθέτανε οραματισμούς και καλές διαθέσεις (μόνο) για το Μπάσκετ. Ταυτόχρονα η Ευρώπη και ιδίως η Γιουγκοσλαβία έδειχνε τα δόντια της και αυτό έδινε λύσεις. Το 1993 ο Ζ. Παβλίσεβιτςμας χάρισε το Κύπελλο Ελλάδος αλλά δεν μας ικανοποίησε. Κάπου στα μισά του 1994 ψάξαμε πάλι για τον Κώστα Πολίτη και εκ νέου στα μισά του 1995 απευθυνθήκαμε στον Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου (με τίτλο το 1995) για να καταλήξουμε το 1996 στο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς που μας χάρισε το πρώτο αστέρι στην Ευρώπη και το Κύπελλο Ελλάδος εντός. Παρέμεινε και το 97 για να αντικατασταθεί από τον Λευτέρη Σούμποτιτς, ο οποίος επιτέλους έφερε δυο απανωτά πρωταθλήματα (1998 και 1999) στον Παναθηναϊκό μετά τη δυστοκία 13 ετών (!).
Ζέλικο Ομπράντοβιτς
Αυτό ήταν και το τέλος μιας εποχής μεγάλων προσπαθειών χωρίς ανάλογα αποτελέσματα. Ήρθε τότε ο μεγάλος Ζέλιμιρ Ομπράντοβιτςγια να μας προσφέρει άλλους 5 Ευρωπαϊκούς (τίτλους), να υπερδιπλασιάσει τους δικούς του και να κτυπά συνεχώς και χωρίς λύπη τους Εθνικούς τίτλους, συνολικά 10 από το 2000 μέχρι σήμερα, με απώλεια τίτλου μόνο το 2002.
Τέλος είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι από τους 15 προπονητές οι επτά αναδείχθηκαν από τους παίκτες του Παναθηναϊκού (Φιλίππου – Πανταζόπουλος – Μήλας – Πολίτης – Κέφαλος – Κυρίτσης και Ιορδανίδης) ενώ 3 έχουν κάνει την υπέρβαση: Ο Πολίτης με την Εθνική Ομάδα, ο Μήλας με την ΑΕΚ το 1968 στο Ευρωπαϊκό και βεβαίως ο Γιώργος Βασιλακόπουλος στη FIBA.
Επιμέλεια: Γιώργος Λιβέρης
Ετικέτες: Oι εραστές του αποτελέσματος. Προπονητές μπάσκετ.
